Bu ziyarette İranlı yetkililerle bir araya gelen Siyaf, Taliban'a "Şura Ehli'l-Hal ve'l-Akd" adlı bir danışma meclisi kurarak hükümetin uluslararası alanda tanınmama krizinden çıkması için çağrıda bulundu.
Siyaf'ın bu önerisi, yalnızca bir teklif olmanın ötesinde siyasi ve güvenlik açısından önemli mesajlar içeriyor. Eski bir cihat lideri ve Taliban karşıtı bir figür olarak bilinen Siyaf, Taliban'ın seçim yapmayı ve siyasi partilerle kabile liderlerini yönetime dahil etmeyi istemediği bir dönemde bu öneriyi sunuyor. Siyaf’ın çevresindekilere göre, bu teklif Taliban’ı, karar alma süreçlerine dışarıdan bazı isimleri dahil etmeye zorlayabilir. Ayrıca, önerinin dini bir çerçeveye sahip olması nedeniyle Taliban’ın bunu açıkça reddetmesi kolay olmayabilir.
Siyaf’ın, İran ve diğer bölge ülkelerinin bu öneriyi desteklemesini beklediği ifade ediliyor. Zira bu ülkeler, seçimleri Batılı bir kavram olarak görüp yerel uygulamalara daha fazla önem veriyor.
Taliban'ın Tavrı
Taliban hükümeti sözcüsü Zebihullah Mücahid, Siyaf’ın önerisi hakkında, "Bu teklifte yeni bir şey yok ve yorum yapmaya değmez. Afgan halkı bu kişileri artık tanıyor ve onlara bir daha güvenmeyecek," şeklinde konuştu.
Ancak, cumhurbaşkanlığı sarayından ismini vermek istemeyen bir kaynak, "Afgan halkı, 1992’de komünist hükümetin çöküşü sırasında Ehli’l-Hal ve’l-Akd mekanizmasını denedi ancak bu mekanizma barışçıl bir çözüm getiremedi. Şura üyelerini satın almak çok kolaydır ve bu, başkalarının hedeflerini gerçekleştirmesi için bir araç haline gelebilir," dedi. Kaynak ayrıca, Siyaf ve diğerlerinin Afganistan’a dönüp burada yaşamalarının mümkün olduğunu, ancak dışarıdan getirilen çözümlerin sorunun bir parçası olduğunu ve durumu daha da karmaşık hale getirdiğini belirtti.
"Siyaf Kendi Adına Konuşuyor"
Afgan Cumhuriyetçi Partisi Başkanı Şah Mahmud Miyahil, Taliban’ın iktidara gelmeden önce Ehli’l-Hal ve’l-Akd ilkesini kabul ettiğini ancak bugün Siyaf’ın önerisini reddettiğini söyledi. Miyahil, "Eğer Taliban bu teklifi kabul ederse, resmi seçimler yapılmadan bir miktar meşruiyet kazanabilir. Ancak bu durumda diğer gruplarla da iktidarı paylaşmak zorunda kalır," dedi. Ayrıca bu önerinin, Taliban karşıtı muhalefet grupları arasında bölünmelere yol açabileceğini, bazı grupların Taliban'ı içeriden reform yaparak değiştirmeyi düşünebileceğini belirtti.
Miyahil, Siyaf’ın yalnızca kendi adına konuştuğunu ve Taliban’a muhalif tüm partileri temsil etmediğini vurguladı: "Bu önerinin Afganistan sorununu çözmeye yardımcı olacağını düşünmüyorum."
İran'ın Rolü
Afgan silahlı muhalefetinin siyasi komite başkanı Abdullah Hancani, İran'ın Taliban’ın yakın zamanda iktidardan ayrılmayacağı sonucuna vardığını ve Siyaf’ın önerisinin, Taliban’a geleneksel bir formatta meşruiyet kazandırabilecek bir alternatif mekanizma sunduğunu söyledi. Hancani, bu önerinin İran’ın siyasi ve ekonomik çıkarlarını garanti altına alabileceğini, Batı’nın -özellikle ABD’nin- tuzaklarından kaçınmasını sağlayabileceğini ve İran’ın diplomatik konumunu koruyacağını belirtti.
Hancani, Afganistan krizine dair tutumlarının net olduğunu vurgulayarak şunları ekledi: "Çözüm, Afgan toplumunun tüm kesimlerini temsil eden bir sistemin kurulmasıdır. Geleneksel yöntemlere değil, sandığa başvurulmalıdır. Taliban rejimini meşrulaştıracak veya güçlendirecek herhangi bir sürecin parçası olmayacağız."