Suriye, özellikle Beşar Esad döneminde, dünya çapında bir "Captagon imalat merkezi" haline gelmiştir. Captagon, ilk başta tıbbi kullanım için geliştirilmiş bir amfetamin türevi olsa da, yasadışı yollarla uyuşturucu pazarında yaygınlaşmıştır. Esad rejimi, iç savaş ve uluslararası yaptırımlar nedeniyle finansal olarak zor durumda kalınca, Captagon üretimi ve ticaretini ekonomisini desteklemek için bir araç olarak kullandı.
Captagon'un Kullanımı ve Etkileri
Captagon, genellikle enerjiyi artırıcı ve uyanıklık sağlayıcı etkileri nedeniyle tercih ediliyor. Ancak bağımlılık yaratıcı etkileri, sağlığa zararları ve toplumsal sorunları ciddi şekilde artırıyor. Özellikle savaş bölgelerinde, savaşçıların performansını artırmak için kullanıldığı da biliniyor.
Captagon Ticareti ve Esed Rejimi;
- Esed Yönetiminin Rolü:
Uyuşturucunun üretimi, özellikle Esed'in kardeşi Mahir Esad tarafından yönetilen Dördüncü Zırhlı Tümen gibi rejimle bağlantılı askeri birimler tarafından desteklendi. Captagon üretimi, Lübnan'daki Hizbullah'ın da desteğiyle, sınır ötesi ticaret ağları aracılığıyla Körfez ülkelerine ve Avrupa'ya kadar ulaştı.
- Ekonomik Etki:
Suriye'deki Captagon ticaretinin yıllık 5.7 milyar dolarlık bir pazar oluşturduğu tahmin ediliyor. Esad rejimi, bu uyuşturucu ticaretinden önemli gelirler elde ederek ekonomik yaptırımlara karşı hayatta kalmayı başardı.
- Bölgesel İstikrarsızlık:
Captagon ticareti, Suudi Arabistan gibi Körfez ülkelerinde yaygınlaşarak bölgesel istikrarsızlığa katkıda bulundu. Ayrıca Ürdün gibi komşu ülkelerde sınır güvenliği sorunları yarattı ve uyuşturucunun etkisi altında sosyal problemler derinleşti.
Baas Rejimi'nin Çöküşü ve Sonraki Durum
Suriye’de Baas rejiminin çökmesiyle birlikte, bu uyuşturucu üretim ağlarının akıbeti belirsizdir. Ancak
rejimin dağılması, Captagon ticareti üzerindeki kontrolü karmaşıklaştırabilir ve bu durum yeni kaçakçılık ağlarının oluşmasına yol açabilir.
Bu konu, Suriye’nin savaş sonrası yeniden yapılandırılması ve bölgesel güvenliğin sağlanması açısından kritik bir öneme sahiptir.
Captagon Üretiminin Suriye'den İran'a Kayma Potansiyeli
- Coğrafi Yakınlık ve Ağların Benzerliği:
Suriye'deki Captagon ticareti, büyük ölçüde Lübnan Hizbullahı gibi İran destekli grupların katkısıyla büyüdü. Bu bağlamda, İran'ın bu ağları kullanarak üretimi kendi topraklarına taşıması olasılık dışı değildir.
- Ekonomik Baskılar:
İran, ABD yaptırımları ve ekonomik sıkıntılar nedeniyle alternatif gelir kaynakları arayışında olabilir. Uyuşturucu ticareti, geçmişte Hizbullah gibi müttefiklerinin finansmanında önemli bir rol oynamıştır.
- İran'ın Mevcut Kapasiteleri:
İran, dünya çapında uyuşturucu ticaretinde halihazırda önemli bir geçiş noktasıdır. Taliban yönetimi öncesinde Afganistan'dan gelen eroin ve metamfetamin üretimi gibi faaliyetlerde deneyimi bulunmaktadır. Bu nedenle, Captagon üretimine uyum sağlaması teknik olarak mümkün görünmektedir.
İran-Hizbullah İşbirliği;
Lübnan Hizbullahı, hem Suriye'deki Captagon üretimine destek vermiş hem de uyuşturucu ticareti yoluyla kendi finansmanını sağlamıştır. İran'ın Hizbullah'la ideolojik ve stratejik yakınlığı göz önüne alındığında, bu iki tarafın Captagon üretimi veya ticaretinde işbirliği yapması mümkündür. Özellikle Körfez ülkelerine yönelik uyuşturucu ticareti, bölgesel nüfuz artırımı ve istikrarsızlık yaratma aracı olarak kullanılabilir.
Captagon üretiminin İran’a kayma ve Hizbullah ile bu alanda işbirliği yapma olasılığı, mevcut uyuşturucu üretim ve ticaretine dair bölgesel dinamiklerle desteklenebilir. Bu tespitimizi destekleyen kaynaklar ve analizler aşağıda sunulmaktadır;
- Lübnan ve Hizbullah'ın Rolü:
Captagon üretimi, Lübnan'ın Bekaa Vadisi gibi Hizbullah kontrolündeki bölgelerde önemli bir faaliyet alanı olarak öne çıkıyor. Bu bölgedeki laboratuvarlar ve lojistik ağlar, Suriye’den gelen ticareti destekliyor. Hizbullah, İran’dan sağladığı mali desteğin azalmasıyla uyuşturucu ticaretine daha fazla ağırlık vermiştir
- İran-Hizbullah İşbirliği:
İran'ın, Suriye’deki Captagon ticaretinde rejimle ve Hizbullah’la birlikte çalıştığı biliniyor. İran destekli milislerin, özellikle Suriye-Lübnan sınırındaki Captagon üretiminde yer aldığı ve bu üretimin hem finansman hem de stratejik istikrarsızlık yaratma amacıyla kullanıldığı rapor edilmiştir.
Operasyon ve Ele Geçirme Raporları
1. Uluslararası Operasyonlar: Captagon, Suriye ve Lübnan'dan Avrupa'ya ve Körfez’e kaçırılıyor. Örneğin, Suudi Arabistan ve Malezya'da büyük miktarlarda Captagon hapları ele geçirilmiştir. Bu ticaretin İran ve Hizbullah’ın desteğiyle yapıldığına dair iddialar güçlüdür.
2. Kimyasal Maddelerin İran'dan Tedariki: Suriye’deki Captagon üretiminde kullanılan kimyasal maddelerin İran, Lübnan ve Irak üzerinden tedarik edildiği belirtilmiştir. Bu, İran’ın uyuşturucu ticaret zincirine lojistik destek sağladığını göstermektedir.
Sonuç
Captagon üretiminin Esad Rejiminin yıkılışı sonrası Suriye’den İran’a kayma ihtimali, mevcut lojistik ve siyasi dinamikler göz önüne alındığında oldukça mümkündür. İran ve Hizbullah arasındaki işbirliği, bu ticaretin bölgesel etkilerini artırabilir.
Kaynaklar;
1. The Media Line: "Captagon, Hizbullah ve Suriye'deki rolü" - The Media Line
The Media Line
2. The Investigative Project on Terrorism: "Hizbullah'ın Captagon Ticareti" -
Investigative Project on Terrorism
The Investigative Project on Terrorism
3. Arab News: "Suriye'nin Captagon Cenneti: İran'ın Rolü" - Arab News
Arab News
4. New Lines Institute: "Captagon ve Hizbullah'ın Suriye'deki Ekonomik Yükselişi" -
New Lines Institute
Naharnet