İşgal ve abluka altındaki Gazze Şeridi'ne 7 Ekim'den bu yana düzenlediği saldırılarda bugüne kadar defalarca UNRWA'ya bağlı okulları hedef alan işgalci İsrail, bir süredir Ajansın faaliyetlerini tümüyle bitirme çabası yürütüyor.
İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, X sosyal medya platformundan yaptığı açıklamada, UNRWA'nın Birleşmiş Milletler ajansı olarak elde ettiği vergi indirimlerini iptal eden üç kararı imzalayacağını bildirdi.
İşgalci İsrail Gazze'deki saldırıları nedeniyle Filistinlilere yönelik soykırım suçlamasıyla Uluslararası Adalet Divanı'nda (UAD) yargılanıyor olsa da, bu durum, Tel Aviv'i "çalışanlarını İsrail yerleşim birimlerine yönelik bir saldırıya katılmakla" suçladığı UNRWA'yı hedef almaya devam etmekten alıkoymadı.
Maliye Bakanı Smotrich'in UNRWA'nın vergi indirimlerini iptal eden kararının, Adalet ve Dışişleri bakanlıklarının görüşlerinin alınmasının ardından yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Halihazırda UNRWA, gümrük ve ithalat vergilerinden muaf tutuluyor ve ithal ettiği ürünlerde katma değer vergisinin yanı sıra akaryakıtta sübvansiyon avantajı elde ediyor.
Karar ne anlama geliyor?
İşgalci İsrail, kurduğu vergi sistemini yerelde uyguluyor ve Filistin ile arasındaki geniş ücret farkına rağmen, Paris Ekonomik Protokolü uyarınca bu vergi sistemi kapsamında Filistinlileri gümrük gelirlerini kendisiyle paylaşmaya zorluyor.
Tüm kurum ve şirketler aynı vergi sistemine (gelir, katma değer, gümrük) ve yasalar çerçevesinde uygulanan diğer vergilere tabi.
Ancak BM'ye bağlı olanlar dahil olmak üzere bazı kuruluşlar bu vergi ve gümrüklerden muaf ve dolayısıyla bu kuruluşların İsrail pazarından veya yurt dışından satın almaları ve İsrail'e ithalatları bu vergilere tabi değil.
Bu kapsamda UNRWA, işgalci İsrail pazarındaki mallara uygulanan yüzde 17’lik katma değer vergisini ödemekten muaf tutuluyordu.
Ancak son karar bağlamındaki senaryoya göre UNRWA, dış hibe kesintilerinin yaşandığı bu dönemde, çeşitli mal alımlarından vergi ödemek zorunda kalacak, bu da ek bir mali yük anlamına geliyor.
UNRWA'nın yıllık mal alımının 200 milyon dolar olması durumunda, söz konusu muafiyetin iptal kararının uygulanmasının ardından 34 milyon dolar katma değer vergisi ödemesi gerekecek.
Ajans aynı zamanda akaryakıta ilişkin vergiden (katma değer ve yakıt) de muaf tutuluyordu. Bu vergilerin her ikisi de, her bir litre akaryakıtın nihai fiyatının yaklaşık yüzde 67'sini oluşturuyor ve bu nedenle muafiyetin iptal edilmesi ek masraflar anlamına geliyor.
İsrail'in Leumi Bankası da 4 Şubat'ta, "Hamas'ın, UNRWA'nın hesabındaki fonlardan faydalanacağını" ileri sürerek UNRWA'nın bankadaki hesabını dondurma kararı almıştı.
UNRWA'nın işlevi ve İsrail'in iddiaları
BM üyesi devletlerin gönüllü katkılarıyla finanse edilen UNRWA, faaliyetlerine başladığı 1950'den bu yana Filistinli mültecilere gıda, sağlık, eğitim ve barınak gibi insani yardımları sağlayan ana kuruluş konumunda bulunuyor.
Ajans, 5,9 milyon Filistinli mülteciye destek sağlıyor.
UNRWA, yaklaşık 74 yıldır Filistinlilerin yaralarını sarmaya çalışırken bu süreçte tesisleri defalarca İsrail tarafından vuruldu, tonlarca gıda ve ilaç yok edildi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, İsrailli yetkililerin UNRWA personelinin 7 Ekim saldırılarına karıştığına ilişkin iddialarının acilen soruşturulmasını istemişti.
UNRWA da İsrail'in iddialarına yönelik soruşturma başlatmıştı.
Almanya, İsviçre, İtalya, Kanada, Finlandiya, İzlanda, Avustralya, İngiltere, Hollanda, ABD, Fransa, Avusturya, Japonya ve Estonya UNRWA'ya yönelik finansal desteğini geçici süreyle durdurma kararı aldıklarını açıklamıştı.
Norveç, İrlanda ve İspanya ise UNRWA'ya desteklerini sürdüreceklerini duyurmuştu.
