Hamas'ın kamuoyunda tanınan en önemli isimlerinden biri olan Ebu Ubeyde, yaklaşık yirmi yıldır Filistinli grubun askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları'nın sözcülüğünü yapıyor. Ekim 2023'te Hamas öncülüğünde işgalci İsrail'e yapılan sürpriz operasyon ve ardından işgalci İsrail'in Gazze Şeridi'ne açtığı "savaş"tan bu yana profili çarpıcı biçimde yükseldi.
Ebu Ubeyde en çok "savaş" alanındaki gelişmeleri aktardığı, Hamas'ın askeri başarılarılarını anlattığı ve kendisini öldürmek için birkaç kez girişimde bulunan işgalci İsrail'e meydan okuduğu konuşmalarıyla tanınıyor. Bu nedenle Ebu Ubeyde'nin gerçek kimliği hiçbir zaman açıklanmadı, ancak iddia edilen fotoğrafları mevcut: Her zaman askeri kıyafetler giyiyor ve yüzü kefiyeyle örtülü.
Ebu Ubeyde, Arapça konuşulan dünyada pek çok kişi için bir kahraman haline geldi. Filistin yanlısı mitinglerde adı anıldı ve onun onuruna şarkılar söylendi. Ebu Ubeyde'nin şöhreti onu işgalci İsrail ordusunun hedefi haline getirdi. Evinin üç kez bombalandığı bildirilirken, işgalci İsrail, maskesinin onu “kaderiyle buluşmaktan” kurtarmayacağına yemin etti. ABD, İngiltere ve diğer ülkeler tarafından "terörist grup" olarak tanımlanan Hamas'taki kıdemi, Filistin hareketinin diğer liderleriyle birlikte Washington'un yaptırım listesinde yer almasını sağladı.
Ebu Ubeyde kimdir ve nerede doğmuştur?
Ebu Ubeyde'nin erken yaşamına ilişkin ayrıntılar sınırlı. 2005 yılında bir muhabire ailesinin 1948 yılında Siyonist milisler tarafından tarihi Filistin'den zorla sürüldüğünü ve Gazze Şeridi'nde adını vermediği bir köye geldiklerini söyledi. Aynı röportaj sırasında 20'li yaşlarının başında olduğunu ima etti ki bu da 1980'lerin başında ya da ortasında doğduğunu gösteriyor.
Hamas Ebu Ubeyde'nin adını, yüzünü ve kişisel bilgilerini hiçbir zaman açıklamadı. Gruptaki kaynaklar 2014 yılında Ebu Ubeyde'nin gerçek kimliğini sadece birkaç kişinin bildiğini söylemişti. Ebu Ubeyde ismi ise 2000-2005 yılları arasında süren İkinci Filistin İntifadası sırasında ilk ortaya çıkışından bu yana kullandığı takma bir isim. İsmi muhtemelen Hz. Muhammed'in yakın arkadaşı ve Müslüman komutan olan Ebu Ubeyde ibn el-Cerrâh'a bir gönderme.
Ebu Ubeyde'nin Hamas'taki rolü nedir?
Ebu Ubeyde'nin Kassam Tugayları'nın sözcüsü olarak bilinen ilk çıkışı 2004 yılında oldu. O yılın Ekim ayında işgalci İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyine yönelik kara saldırısı sırasında "savaş" alanındaki gelişmeleri aktarmak üzere bir basın toplantısı düzenledi.
O zamandan beri askeri sözcü olarak görev yapmaya devam ediyor, medyaya röportajlar veriyor ve Hamas'ın web sitesi ve diğer çevrimiçi platformlar aracılığıyla önceden kaydedilmiş konuşmalar yayınlıyor. Bu haliyle Ebu Ubeyde, Hamas'ın 2004 yılında resmi olarak kurulan medya ofisinin bir parçası olan askeri sözcülük rolünü üstlenen ilk ve tek isim.
Medyada görünmesi genellikle işgalci İsrail ile askeri çatışmalarla bağlantılı.
Ebu Ubeyde neyden bahsediyor?
Ebu Ubeyde'nin ana görevlerinden biri grubun askeri başarılarını duyurmak olmuştur. İlk önemli çıkışı 2006 yılında İsrailli asker Gilad Şalit'in yakalandığını duyurmasıyla gerçekleşti. Ayrıca 2014'te işgalci İsrail'in Gazze'ye yönelik "savaşı" sırasında bir başka askerin, Şaul Aron'un yakalandığını ilk duyuran kişi oldu ve kaydedilen bir videoda kimlik kartı numarasını açıkladı.
İsrailli yetkililer ilk başta Aron'un kaçırıldığını inkâr etmiş, daha sonra ise Aron'un Hamas tarafından öldürüldüğünü ve cesedinin örgütün elinde olduğunu söylemişti.
Yine 2014 "savaşı" sırasında Ebu Ubeyde, Kassam Tugayları'nın genel komutanı Muhammed Dayf'ın, akıbeti hakkında medyada çıkan birçok spekülasyonun ardından, işgalci İsrail'in suikast girişiminden kurtulduğunu duyurdu.
Zaman zaman savaş zamanı dışında da açıklamalar yaptı. 2022 yılında işgalci İsrail hapishanesinden kaçan altı Filistinli mahkumun yeniden tutuklanmasını yorumladı. Hamas'ın işgalci İsrail ile gelecekte yapılacak bir esir takası anlaşması sırasında altı mahkumu da serbest bırakacağına dair söz verdi.
Ebu Ubeyde 7 Ekim'de nasıl bir rol oynadı?
Ebu Ubeyde'nin en önemli konuşmalarından bazıları Hamas'ın 7 Ekim operasyonu ve ardından işgalci İsrail'in Gazze'ye açtığı "savaşın" ardından geldi. Savaşın başlamasından iki gün sonra yaptığı bir konuşmada, masum sivillerin yaşadığı bir konutun işgalci İsrail tarafından bombalanması halinde bir İsrailli esirin idam edileceği uyarısında bulundu.
Günler sonra yaptığı bir başka konuşmada 7 Ekim operasyonunun planlanmasına 2021 yılında, o yıl Mayıs ayında yaşanan 11 günlük "savaşın" ardından başlandığını söyledi.
Grubun yaklaşık 4.500 üyesinin operasyonun yürütülmesinde yer aldığını ve bunların 3.000'inin sahada görev aldığını söyledi.
Ebu Ubeyde “Aksa Tufanı” olarak adlandırılan operasyonun hedeflerini de detaylandırdı. Ana hedefin işgalci İsrail ordusunun Güney Komutanlığı'nın bir parçası olan “Gazze Tümeni”ni yok etmek olduğunu söyledi.
Ebu Ubeyde'ye göre diğer hedefler arasında tümene bağlı askeri mevziler ve Gazze Şeridi'ni çevreleyen 22 kibbutzim de dahil olmak üzere diğer hedefler vardı.
En ünlü konuşmalarından birini 28 Ekim'de yapmış ve Arap liderleri Gazze'ye insani yardım ulaştırmadaki yetersizlikleri nedeniyle eleştirmişti.
Ebu Ubeyde neden yüzünü kırmızı bir kefiye ile örtüyor?
Ebu Ubeyde'nin her zaman askeri üniforma giymesi ve yüzünü kapatması, ona Arapça konuşulan dünyada “maskeli kişi” unvanını kazandırdı. Ön plana çıktığından beri yüzünü her zaman kırmızı renkli ve Filistinliler arasında kefiye olarak bilinen geleneksel Arap örtüsüyle örtüyor.
Kırmızı kefiye uzun zamandır Hamas üyeleri tarafından yüz örtüsü olarak kullanılıyor. 1993 yılında işgalci İsrail güçleri tarafından öldürülen grubun ilk komutanları Yasser Al-Namruti ve Emad Akel de buna dahil. Şu anki genel komutan Muhammed Dayf da 2005 yılında yayınlanan bilinen son medya görüntüsünde yüzünü kırmızı bir kefiye ile kapatmıştı.
Arap dünyası Ebu Ubeyde hakkında ne düşünüyor?
Filistin direnişinin sembolü olarak görülen Ebu Ubeyde, Hamas'ın yaygın desteğe sahip olduğu Arapça konuşulan dünyada kahraman benzeri bir statü kazandı. Ateşli ve etkili konuşmaları, kendinden emin tonu ve gizli kimliği popülaritesini arttırdı.
Sözleri genellikle Hamas'ın işgalci İsrail hedeflerine yönelik operasyonların video kanıtlarıyla destekleniyor, bu da güvenilirliğini ve kamuoyunun açıklamalarına olan güvenini artırıyor.
Bölge genelinde konuşmaları merakla bekleniyor. Düğünler, konukların konuşmalarını dinleyebilmesi için yarıda kesilirken, çocuklar da konuşma boyunca ekranları başından ayrılmıyor.
İsrail Ebu Ubeyde'ye nasıl bakıyor?
Ebu Ubeyde'nin konuşmaları ve açıklamaları İsrail kamuoyu tarafından düzenli olarak izleniyor ve kimliği spekülasyon konusu oluyor. 2014 Gazze "savaşı" sırasında İsrail haber sitesi Ynet “Hudhayfa Samir Abdallah al-Kahlut” ismini ve Ebu Ubeyde'ye ait olduğunu iddia ettiği bir fotoğrafı yayınladı. Hamas bu haberi yalanladı.
Ynet, Ebu Ubeyde'nin kimliğini ifşa etme girişiminin Hamas'ın en etkili isimlerinden biri olarak “etrafındaki aurayı kaldırma” arzusuna işaret ettiğini söyledi.
Aynı fotoğraf ve isim Ekim 2023'te işgalci İsrail ordusunun Arapça konuşan sözcüsü Avichay Adraee tarafından tekrar yayınlandı. Adraee, ilk kez 2014 yılında yayınlanan aynı fotoğrafı gösteren ve montajlanmış gibi görünen bir video da ekledi.
Ynet'in haberine göre, Ebu Ubeyde'nin Cebaliye'de olduğu iddia edilen evi 2008, 2012 ve 2014 yıllarında üç kez bombalandı. Ayrıca 2013 yılında Gazze'deki İslam Üniversitesi'nden dini çalışmalar alanında yüksek lisans derecesi aldığı ve doktoraya hazırlandığı belirtildi.
Middle East Eye, Ebu Ubeyde hakkında İsrail medyasında yayınlanan ayrıntıların hiçbirini doğrulayamadı.
ABD, Ebu Ubeyde'ye neden yaptırım uyguladı?
ABD Nisan 2024'te Ebu Ubeyde'yi Hamas'ın “bilgi savaşı şefi” olarak adlandırarak yaptırım kararı aldı.
Hazine Bakanlığı, Ebu Ubeyde'yi “Kassam Tugayları'nın siber etki departmanını” yönetmekle görevlendirdi ve “İranlı kurumlarla işbirliği içinde Kassam Tugayları'nın resmi web sitesini barındırmak için İran'da sunucu ve alan adı tedarik etmekle” ilgilendiğini ekledi.